De dubbelkorigheid is afkomstig uit één van de beroemdste muziekcentra ter wereld: De San Marco in Venetië. Hierbij speelden twee beïnvloedende factoren een rol. Als eerste was er de cultuur van de stad Venetië zelf. Als handelsstad heeft de stad altijd opengestaan voor invloeden van buitenaf, zeker voor die vanuit het oosten. Venetië ontwikkelde zich tot een vrije stadstaat met een eigen politiek systeem, met de democratisch gekozen “Doge” als staatshoofd. De vrije geest die in de stad leefde maakte ook dat men het in de kerk minder nauw nam met de conservatieve regels van Rome. Dit leidde o.a. ook tot nieuwe muzikale vormen. Ten tweede was er de architectuur van de San Marco zelf. De opbouw vanuit een Grieks kruis (een kruis met vier gelijke zijden met op elke zijde, en in het midden een grote koepel), maakte dat de transepten (de zijarmen van het kruis) ook grote ruimten werden. In de verschillende delen van het gebouw bevonden zich balkons waar musici en koren konden worden opgesteld. Het was niet gemakkelijk om koorzang in deze grote ruimten tot zijn recht te laten komen. Het was de Vlaams-Nederlandse componist Adriaan Willaert (1490-1562) die als kapelmeester van de San Marco voor het eerst bewust gebruik ging maken van de ruimtelijke indeling en de akoestische mogelijkheden van de basiliek. Hij componeerde muziek voor twee koren en twee orgels, die hij liet uitvoeren vanop de verschillende balkons. Giovanni Gabrielli (1555-1612), organist van de San Marco en kapelmeester Claudio Monteverdi (1567-1643), ontwikkelden deze dubbelkorigheid (cori spezzati) verder tot een unieke compositievorm waarin er niet alleen sprake was van bijvoorbeeld beurtzang of echo-effecten, maar ook contrastwerking bewerkstelligd werd door de koren verschillende rollen te geven. Dit werd nog eens extra geaccentueerd doordat de klank onder elke koepel bleef ´hangen´. Feitelijk ligt hier de oorsprong van het latere concert voor orkest en solo-instrumenten waarin ook ‘gewedijverd’ wordt (concerteren) tussen groepen instrumentalisten. De Matthäus-Passion van Bach is opgebouwd vanuit de dubbelkorigheid: twee koren en twee orkesten.

Uit: “Adriaan Willaert, Claudio Monteverdi, Johann Sebastian Bach en de San Marco” door Wim Faas (gepubl. 01/08/2015).